مهارت حل مسئله

در تمامی مراحل زندگی ما با مسئله‌های متفاوتی رو به رو هستیم. می‌توان گفت سختی‌ها و مسائل بخش جدا نشدنی زندگی هستند. زمانی که کودک هستیم بازی کردن با اسباب بازی‌ها و پیدا کردن دوست، حل تکلیف‌ها بخشی از مسائل ما هستند؛ وقتی بزرگ‌تر می‌شویم مسائل کاری و مالی، ارتباط با خانواده و ... جزو مسائل پررنگ زندگی ما هستند.. به همین علت مهارت حل مسئله بسیار مهم است. مسئله‌ها در واقع موضوعات دشوار و پیچیده است که باعث می‌شود در راه موفقیت افراد موانعی ایجاد شود. مسئله‌ها چه کوچک، چه بزرگ اگر حل نشوند، باعث ایجاد بحران‌های بزرگ می‌شوند. برای همین یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها در رسیدن به موفقیت مهارت حل مسئله است. به وسیله این مهارت شما می‌توانید مسائل بزرگ و کوچک زندگی را حل کنید. حل مسائل به درستی مهارت مهمی است که گاهی علاوه بر زندگی ما دیگران را نیز درگیر خواهد کرد. در این مقاله قرار است در ارتباط با این مهارت صحبت کنیم.

حل مسئله چیست؟

حل مسئله یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی است. هر شخصی سعی می‌کند با کسب این مهارت، راه‌حل های موثر و مفیدی برای مسائلی که در زندگی روزمره پیش می‌آیند پیدا کند. همه انسان‌ها به مهارت حل مسئله نیازمندند. حل مسائل مختلف مالی، شخصی، ارتباط با دیگران،کاری و اجتماعی برای هر فردی در طول زندگی پیش می‌‌آید. این مهارت یک فرآیند کاملا ذهنی است که شامل سه مرحله کشف کردن، آنالیز کردن و حل مشکلات می‌آید. هدف نهایی این مهارت پیدا کردن بهترین راه حل برای مسائل است. به نحوی که هم بر موانع غلبه کنید هم بهترین نتیجه با کم‌ترین ضرر را داشته باشید. حل مسائل و مشکلات به عوامل متفاوتی بستگی دارد، به همین علت نمی‌توان یک راهکار کلی برای تمامی افراد ارائه داد. مهم‌ترین معیار و گزینه برای حل مسائل بینش و طرز تفکر شما است. افرادی که مهارت حل مسائل را دارند، به جای دامن زدن به استرسشان به دنبال راه حل برای حل مسائل هستند و بالعکس افرادی که این مهارت را ندارند، بیشتر بهم می‌ریزند و دچار استرس بدتری می‌شوند. یادگیری این مهارت به شما کمک می‌کند که در مواجه با مسائل متفاوت راهکارهای مختلف را در نظر گرفته و بهترین راهکار را انتخاب کنید. یکی از راه‌های آموختن این مهارت بالابردن اطلاعات و استفاده از دانش و تجربیات دیگران است.  

چرا داشتن مهارت حل مسئله مهم است؟

همانطور که گفت شد حل مسئله یکی از مهارت‌های زندگی است که بلد بودن آن باعث می‌شود، زندگی بهتری را تجربه کنید. همچنین از آنجایی که زمان زیادی از زندگی ما درگیر مسائل مختلف هستیم، بهتر است این مهارت را بلد باشیم تا در کم‌ترین زمان مشکلات را حل کرده و آسیب کمتری ببینیم. داشتن مهارت حل مسئله باعث پیشرفت در زندگی می‌شود. اگر شما مهارت حل مسئله را نداشته باشید. ممکن است در مسائل مختلفی که در زندگی پیش می‌آید نتوانید مقاومت کنید و دچار افسردگی و آسیب‌های روحی بشوید. هرچقدر شما به مهارت‌های زندگی بیشتر مسلط باشید زندگی بهتری خواهید داشت. به همین علت است که داشتن مهارت حل مسئله بسیار مهم است. شما در بعضی از موارد نمی‌توانید از به وجود آمدن مسائل جلوگیری کنید، اما باید بلد باشید در زمان بروز مشکلات به چه شکلی عمل کنید.

مهارت حل مسئله به ما چه کمکی می کند؟

به طور کلی افرادی که اعتماد به نفس بالایی دارند، مهارت زیادی در حل مسائل دارند و راحت‌تر می‌توانند راه حلی که برای حل مسئله پیش آمده مناسب است را پیدا کنند، پس توجه داشته باشید یکی از نکات مهم برای یادگیری مهارت حل مسئله داشتن اعتماد به نفس بالاست. برای به دست آوردن اعتماد به نفس شما می‌توانید دوره‌ها و کتاب‌هایی که در این زمینه وجود دارند را مطالعه کرده و بسیار تمرین کنید. وبینارهایی مانند وبینار افزایش اعتماد به نفس به شما کمک خواهد کرد. افرادی که از مهارت حل مسئله برخوردار هستند، استرس و اضطراب کمتری را تجربه خواهند کرد؛ زیرا به هنگام بروز مسائل با آرامش بیشتری می‌توانند راه‌‌حل‌های موجود را بررسی کرده و یکی از آن‌ها را انتخاب کنند. افرادی که توانایی حل مسائل را دارند، سعی می‌کنند از مسائل پیش آمده به چشم یک فرصت استفاده کنند و از توانایی‌ها و مهارت‌های خود استفاده کنند و یا یک مهارت جدید را بیاموزند که از عهده حل مشکل برآیند. همچنین داشتن این مهارت بسیار به داشتنی ذهنی خلاق و پیدا کردن ایده‌های جدید کمک می‌کند.

انواع برخورد افراد هنگام مواجه با مسائل

زمانی که ما با مسئله‌ای روبه رو می‌شویم. طبیعی است که یک استرس کوتاه را تجربه کنیم. اما فرق کسانی که مهارت حل مسئله را بلد هستند با افراد دیگر، در این زمان معلوم می‌شود. در برخی از موقعیت‌ها به قدری احساسات منفی و استرس زیاد هستند که نمی‌گذارند افراد، منطقی فکر کرده و راه‌حلی برای مسائل پیدا کنند. افرادی که مهارت حل مسئله را ندارند و اعتماد به نفس پایینی دارند، ممکن است در این موقعیت به خودشان آسیبی بزنند. مصرف مواد یا سیگار و یا پرخوری عصبی مواردی هستند که در این موقعیت‌ها زیاد دیده می‎‌شود. به این نوع از برخوردها برخوردهای هیجان مدار ناسازگار گفته می‌شود. برخی از افراد در مواجهه با مشکلات و مسائل رفتار هیجانی اما بدون تاثیر نشان می‌دهند، که این رفتارها نیز به حل مسائل کمک نمی‌کنند. ممکن است شما در مواجه با مسئله‌ای سکوت کنید و آن را به عنوان یک مسئله غیرقابل حل بپذیریم. این نوع برخوردها براساس احساسات و هیجانات است. به این نوع برخوردها هیجان مدار سازگار می‌گویند. برخوردهای هیجان مدار که به صورت ناخودآگاه هستند، باعث می‌شوند ذهن از حل مسائل دور شود. هدف از این نوع برخوردها کاهش استرس و فشار است و هیچ کمکی به حل مسئله نخواهد کرد. شاید تصور کنید دور شدن از مسائل خوب باشد. بله اگر مسئله‌ای را شما نتوانید حل کنید بهتر است به آن فکر نکنید، در غیر این صورت باعث می‌شود این مسئله زمان بیشتری باز بماند و باعث مسائل بزرگتری نیز بشود. یک سری از افراد در مواجهه با مسائل تمامی سعی تلاش خود را برای حل مشکل انجام می‌دهند. جمع آوری اطلاعات لازم، برنامه ریزی درست و مشورت با افراد با تجربه همراه با صبر بالا اقدامتی هستند که این نوع افراد در مواجه با مسائل انجام می‌دهند. به این نوع برخورد، برخورد مسئله مدار گفته می‌شود.

3 مرحله حل مسئله

برای حل هر مسئله‌ای نیاز به یک سری مراحل است که آ‌ن‌ها را باید به ترتیب انجام دهیم.

1. دید مثبت نسبت به مشکل

برخی از افراد زمانی که با یک مسئله‌ای روبه رو می‌شوند، سعی می‌کنند آن را یک مشکل غیرقابل حل ببیند. این دید باعث می‌شود انگیزه و نیروی لازم برای مقابله و حل مسائل از بین برود و این مسئله نخستین مانع برسر راه حل مسئله است. در حالی که شما می‌توانید مسئله پیش آمده را به عنوان یک فرصت برای رشد و بلوغ اجتماعی ببینید و به استقبال حل مسائل بروید. در این حالت شما قرار را به فرار ترجیه می‌دهید. و این اولین مرحله برای حل مسائل است. دقت داشته باشید برای هر فردی مسائل و مشکلات در مسیر زندگی پیش می‌آید و پیش آمدن مشکلات دلیلی بر ضعف و بی لیاقتی شما نیست. همانطور که در اول مقاله گفته شد مسائل و مشکلات بخش پررنگی از زندگی هستند. شما می‌توانید با جایگزین کردن افکار منطقی و درست، به جای افکار منفی و مخرب یکی از  مهم‌ترین قدم‌ها را در حل مسائل بردارید. سعی کنید افکار بد و منفی که به ذهنتان خطور می‌کند را داخل یک کاغذ یادداشت کنید سپس سعی کنید راه‌حل ها و افکار مثبتی که مقابل این حس‌های بد هستند روبه‌روی آن‌ها بنویسید. و این مسئله باعث می‌شود کم کم شما فقط افکار مثبت و منطقی داشته باشید.

2. تعریف درست مسائل

یکی از راه‌ و روش‌های درست برای حل مسائل تعریف درست مسئله است. تعریف درست یعنی بدانیم مسئله‌ای که با آن روبه رو هستیم چیست؟با حل این مسئله می‌خواهیم به چه چیزی برسیم؟یک هدف ممکن برای آن پیدا کنیم. یک تعریف مسئله خوب چند ویژگی دارد: عینی، اختصاصی و قابل سنجش است همچنین دستیابی به هدفی که در نظرمان است ممکن است. به طور مثال شما به دنبال کار هستید، اما کار مناسب خود را پیدا  نمی‌کنید، اینکه بگویید من کار پیدا نمی‌کنم تعریف دقیقی برای مسئله شما نیست. بررسی کنید ببینید علت آن چیست؟اگر شما مسئله خود را به این شکل عنوان کنید که من به دنبال کار هستم اما به دلیل نداشتن مهارت کافی برای کار با کامپیوتر استخدام نمی‌شوم و یا حقوق پایین‌تری در نظر گرفته می‌شود و باید چند نرم افزار را بلد باشم. یک تعریف درست برای مسئله شما است. همچنین باید معین باشد که به چه دلیل به دنبال کار و چه کاری است. هدف شما باید امکان پذیر هم  باشد.

3. پیدا کردن راه حل برای حل مسئله

زمانی که مسئله را  برای خودمان به طور دقیق شناسایی و تعریف کردیم، وقت آن رسیده که راه حل‌های لازم برای حل مسئله را پیدا و تولید کنیم. مهم نیست که راه‌ حل‌هایی که پیدا  می‌کنید حتما دقیق و دارای کیفیت بالا باشند. فقط لازم است تا حد امکان ایده‌ها و راه حل‌هایی که به ذهنمان می‌رسد را بدون قضاوت از نتیجه یادداشت کنیم. بعد از یادداشت کردن راه حل‌ها در مرحله بعد هرکدام را به طور اختصاصی مورد بررسی قرار می‌دهیم. مزایا و معایب هرکدام از راه‌ حل‌ها را یادداشت کرده و یک درصدی برای امکان اجرا کردن هرکدام از آن‌ها در نظر می‌گیریم. و حالا با توجه به مزایا و معایب و درصد امکان اجرا کردن هر راه حل، تصمیم می‌گیریم یکی از آن‌ها را انتخاب کنیم.

نتیجه گیری

در این مقاله قصد داشتیم توضیحی خلاصه و مفهومی در ارتباط با اینکه مسئله‌ چیست و راه‌ حل‌هایی برای حل مسائل پیدا کنیم. همانطور که توضیح دادیم افراد در مواجه با مسائل راهبردهای متفاتی نشان می‌دهند که هیچ کدام از آن‌ها مطلقا غلط یا درست نیستند، فقط باید بتوانیم متناسب با شرایط و موقعیت بهترین عکس العمل را نشان دهیم. سعی کنید همواره نسبت به مشکلات دید مثبت داشته باشید. اگر به مشکل به چشم یک فرصت ببینید نه تهدید موجب شکوفا شدن بسیاری از توانایی‌ها و مهارت‌های ما می‌شود. راه رسیدن به موفقیت درگرو یک سری از مهارت‌ها است که مهم‌ترین آن داشتن اعتماد به نفس کافی است.خیلی از مسائل در صورت داشتن مهارت حل مسئله قابل حل هستند، اما یک سری از مشکلات و مسائل نیز هستند که ما قادر به حل آ‌ن‌ها نیستیم و باید آن را بپذیریم. شما برای حل مسائل به وجود آمده در زندگی چه راهکاری به کار می‌برید؟تا به حال چه اقداماتی برای پیدا کردن این مهارت انجام داده‌اید. لطفا تجربیات خود را در قسمت نظر‌ها بنویسید.