خودآگاهی

تا به حال شده است بخواهید خودتان و ویژگی‌های اخلاقی که دارید را برای کسی توصیف کنید؟ چقدر توانسته‌اید موفق باشید؟ چند درصد از مهارت‌ها و ویژگی‌های اخلاقی خودتان را می‌شاختید؟ برای اکثریت ما توصیف ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری خودمان برای دیگران سخت و دشوار است. پیدا کردن پاسخ سوال "چه کسی هستیم؟" سخت و دشوار است. سخت بودن این امر به خاطر این است که ما خودآگاهی نداریم و نمی‌دانیم چگونه به خود آگاهی برسیم. اکثر ما زمانی که می‌خواهیم راجع به خودمان صحبت کنیم به ویژگی‌های کلی و عمومی خود مثل سن، وضعیت شغلی، تحصیلات، جنسیت و ... صحبت می‌کنیم و از ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری خود اطلاعات لازم و کافی را نداریم. نمی‌دانیم چه ویژگی‌های مثبت و منفی اخلاقی داریم. خودآگاهی کمک می‌کند ارتباطات موثر و خوبی بسازید و روابط اجتماعی خوبی بسازید. زمانی که شما به خودآگاهی می‌رسید، بر نقاط قوتی که دارید اعتماد و تکیه کرده و برای برطرف کردن نقاط ضعف خود تلاش می‌کنید. افرادی که به خودآگاهی رسیده‌اند. می‌توانند تسلط بیشتری برخود داشته باشند. توانایی شناخت کامل خود و آگاهی از خصوصیات مثبت و منفی، نقاط قوت و ضعف، خواسته‌ها، ترس و تهدید انزجارها را خودآگاهی می‌گویند.

مراحل رسیدن به مهارت خودآگاهی

اگر بخواهیم خودآگاهی را به سه بخش مختلف تقسیم کنیم؛ مرحله اول خودارزیابی صحیح است. خودارزیابی صحیح یعی شما نقاط ضعف و قوت، محدودیت‌ها و توانایی‌ها و ناتوانی‌های خود را پیدا کنید. و سعی کنید با استفاده از تجربه‌هایی که داشتید، تحلیل درست و کاملی از ویژگی‌های خود به دست آورید. دومین مرحله را می‌توانیم خودآگاهی هیجانی نام گذاری کنیم. در این مرحله شما به آگاهی کامل از احساسات و هیجانات در موقعیت‌های مختلف می‌رسید. این اتفاق باعث می‌شود که شما شناخت کاملی از خودتان در شرایط مختلف داشته باشید و طبق این شناخت و تجربه‌هایی که کسب کردید، می‌توانید در اتفاقات بعدی بهتر برخورد کنید. آخرین مرحله و مهمترین مرحله دستیابی به اعتماد به نفس بالا است. شما می‌توانید با تکیه بر تواناهایی و نقاط قوت خود، نقاط ضعف خود را به نقطه قوت تبدیل کنید. داشتن اعتماد به نفس بالا می‌تواند دنیای شما را متفاوت کند. پیدا کردن و دستیابی به مراحل بالای اعتماد به نفس نیازمند تمرین‌ها و مطالاعات فراوان است. شما می‌توانید با دیدن وبینارهای افزایش اعتماد به نفس در این زمینه و کتاب‌های مفید اطلاعات خود را بالا برده و با تمرین انجام دادن به یک اعتماد به نفس مفید و خوب برسید.

6 مزیت بزرگ این مهارت 

سعی کنید برای رسیدن به این مهارت مهم هر روز خود را ارزیابی کنید. اگر شما فقط روزی 15 دقیقه برای شناخت خود اختصاص دهید، اتفاقات خوبی برای شما خواهد افتاد. رسیدن به خودآگاهی می‌تواند تمامی زوایای زندگی شما را در تحت تاثیر قرار دهد. در این قسمت از مقاله می‌خواهیم در ارتباط با 10 مزیت داشتن مهارت خودآگاهی صحبت کنیم.

• ابراز همدلی بیش‌تر با دیگران

یکی از مهم‌ترین مزایای خودآگاهی که باعث ایجاد روابط بین فردی موثر است. ابراز همدلی بیشتر با دیگران است. هرچقد شما توانایی همدلی و درک بیشتری از دیگران داشته باشید، روابط بهتری خواهید ساخت. همه انسان‌ها به درک شدن و تایید شدن احساساتمان نیاز داریم. زمانی که شما خودتان و احساساتتان را می‌شناسید، می‌توانید خودتان را جای فرد مقابل بگذارید و فکر کنید که اگر شما در آن شرایط بودید چه احساسی داشتید و نیاز داشتید دیگران برای شما چه اقدامی بکنند؟ به طور کلی افراد زمانی که غمگین هستند، بیشتر به وجود دیگران نیاز دارند، سعی کنید کنار افراد باشید.

• دستیابی به مهارت گوش دادن فعال

گوش دادن فعال مهارتی است که در مقاله متقاعد سازی کاملا راجع به آن توضیح دادیم. به طور کلی یعنی علاوه بر گوش دادن  و شنیدن سخنان، احساسات پشت سخنان را نیز دریابید.  زمانی که شما سعی می‌کنید به صورت فعال گوش دهید، تاثیرات بسیار مثبتی در زندگی خود می‌بینید. مهارت گوش دادن فعال یکی از پررنگ‌ترین مزایای خودآگاهی است.

• پیدا کردن مهارت تفکر انتقادی

داشتن مهارت تفکر انتقادی در کار و زندگی شما بسیار کمک خواهد کرد. زمانی که شما سعی دارید به مهارت خودآگاهی دستیابید. باید خودتان و اقداماتتان را صادقانه تجزیه و تحلیل کنید و از زوایای مختلف خودتان را در نظر بگیرید. به همین علت با این تمرینات آموزش می‎‌بینید که خودتان و افراد دیگر را به درستی انتقاد کنید. انتقاد کردن درست و مثبت اصولی دارد که اگر شما به خودآگاهی رسیده باشید این اصول را بلدید.

• تقویت مهارت تصمیم‌گیری

زمانی که شما می‌‌داندید چطور با دیگران ارتباط برقرار کنید، خودتان را به خوبی می‌شناسید و برای دیگران وقت می‌گذارید و سعی می‌کنید سطح مهارت تفکر انتقادی خود را بالا ببرید.  وقتی می‌دانید که چگونه باید با دیگران ارتباط برقرار کنید، خود را می‌شناسید، زمانی را به گوش دادن به دیگران اختصاص می‌دهید و مهارت تفکر انتقادی خود را بهبود می‌بخشید، روند تصمیم گیری شما نیز بهبود می‌یابد. این یکی از بزرگ‌ترین مزایای خودآگاهی است. وقتی تصمیمات بهتری بگیرید، زندگی بهتری نیز خواهید داشت.

• بهبود توانایی‌های رهبری

آیا شخصی وجود دارد که نخواهد رئیسی داشته‌ باشد که تصمیمات درستی می‌گیرد، به کارمندانش گوش می‌دهد، مهارت تفکر انتقادی بسیار خوبی دارد و برای هر مشکلی راه‌حلی مناسب پیدا می‌کند؟ این‌ها همه از مزایای خودآگاهی است که توانایی‌های رهبری را نیز تقویت می‌کند. این ویژگی‌ها فرد را به رهبری تبدیل می‌کند که همه می‌خواهند از او پیروی کنند و با ایشان کار کنند.

• تقویت خودکنترلی

خودآگاهی بیش‌تر شامل این است که بتوانید احساسات خود را نام ببرید، اما لزوما در برابر آن‌ها واکنش نشان ندهید. باید بیاموزید که خود را از آن‌ها جدا کنید. خود کنترلی منجر به این می‌شود که بتوانید به واکنش‌های اولیه خود فکر کنید؛ در نتیجه، به‌جای این‌که وقتی عصبانی می‌شوید، عکس‌العمل نشان دهید، می‌توانید خود را کنترل کنید و پاسخ مناسبی بدهید.

چگونه به خودآگاهی برسیم؟

در این قسمت از مقاله قرار است 4 تمرین برای رسیدن به خودآگاهی درست گفته شود.

1. از دید دیگران خودتان را بررسی کنید.

سعی کنید خودتان را از زوایای دیگر بررسی کنید. از دید یک دوست، یک همکار و یا یکی از اعضای خانواده‌تان در این صورت شما می‌توانید بهترین دید از خودتان پیدا کنید و آنطور که واقعا هستید به نظر بیاید. این روند در ابتدا می‌تواند بسیار دشوار باشد؛ اما اگر درست تلاش کنید و سعی کنید خودتان را بی‌طرف نقد و بررسی کنید. می‌توانید خودتان را بپذیرید و راهی برای پیشرفت خودتان پیدا کنید. آسان‌ترین راه  برای شروع خودآگاهی، یادداشت کردن برداشت‌هایی است که از خودتان، اطرافیان و زندگی دارید. این کار به شما کمک می‌کند، به یک درک از سطح فعلی خود برسید. نقاط ضعف و قوت خود را بنویسید.  کارهایی که فکر می‌کنید باید بهبود ببخشید را یادداشت کنید. ویژگی‌های منفی خود را لیست کرده و سعی کنید آ‌ن‌ها را حذف و یا با نکات مثبت جایگزین کنید. یادتان نرود که تحت هیچ شرایطی خودتان را با دیگران مقایسه نکنید. افتخارات و پیشرفت‌هایی که داشته‌اید به خودتان یادآوری کنید. سعی کنید بیشتر به پیشرفت‌هایی که داشته‌اید فکر کنید، تا به شکست‌هایتان. سعی کنید زندگیتان را از کودکی تا به اکنون مورد بررسی قرار دهید. ببینید چه ویژگی‌هایی در شما ثابت مانده است. و یا چه تغییرات بزرگی داشته‌اید و علت آن چیست؟ سعی کنید از اطرافیان بپرسید چه ویژگی‌هایی نقاط قوت و نقاط ضعف شما است؟آن‌ها چه برداشتی از شخصیت شما دارند؟ این کار باعث می‌شود، شما به یک دیدگاه جدید از خودتان از دید بیرون برسید.

2. بنویسید.

یک دفتر داشته باشید، و در آن اهداف، ایده‌ها، اطلاعات جدیدی که کسب می‌کنید و برنامه خودتان را بنویسید. نوشتن کمک می‌کند که ذهنتان سبک‌تر شود. و همواره رو به جلو باشید و اهداف بزرگ‌تر و ایده‌های ناب‌تری پیدا کنید. سعی کنید  نوشتن را در روتین روزانه خود بیاورید. هر شب ساعتی را برای نوشتن در نظر بگیرید. و در پایان هر روز احساسات و چیزهایی که در آن روز درک کرده‌اید را برروی کاغذ بنویسید، این کار باعث پیشرفت کردن شما می‌شود. روزانه چند دقیقه برای ارزیابی خودتان وقت بگذارید، اینکه شما چگونه رهبری هستید، رابطه شما با دیگران به چه صورت است؟ ارزش‌های بزرگ و پررنگ زندگی شما کدام است؟اولویتتان در زندگی چیست؟ چه چیزهایی شما را خوشحال می‌کند. همواره ثبت افکار و اتفاقات باعث می‌شود، دید روشن‌تری نسبت به زندگی داشته باشید. این فعالیت‌ها باعث می‌شود به طور دقیق بدانید چه کسی هستید؟ از زندگی چه می‌خواهید و چه اقداماتی باید انجام دهید.

3.برای رسیدن به خودآگاهی هر روز تمرین کنید.

همانطور که در طول مقاله اشاره شد برای رسیدن به خودآگاهی نیاز به خودارزیابی مداوم است. شما باید هر روز از تکنیک‌ها و تمرین‌های متفاوت را هر روز انجام دهید. تا به خودآگاهی برسید. تمرین‌هایی که گفته شد را برای هر روز و به صورت مداوم و یک مدت طولانی انجام دهید. این کار حس تعهد را در شما نیز بیشتر می‌کند. در دنیای امروزه با سرعت تغییر شرایط زندگی و تکنولوژی خودارزیابی راحت نیست. اطلاعات زیادی ما را احاطه کرده است. و شرایط زندگی سخت‌تر از گذشته است، اما در هر صورت با تمرین زیاد شما به یک خودآگاهی خوب می‌رسید، خودارزیابی را فراموش نکنید. لطفا در زمانی که در آرامش کامل هستید برای خود ارزیابی تلاش کنید.

4. مدیتیشن

مدیتیشن کمک می‌کند که شما به آرامش برسید و با ذهن بازتری به خودارزیابی فکر کنید. روش‌های مختلفی برای مدیتیشن وجود دارد. یک سری موسیقی است که به شما کمک می‌کند وارد آرامش شوید، همچین امروزه پادکست‌ها و فایل‌های صوتی زیادی هستند که به مدیتیشن کمک می‌کنند. همچنین یکی از کارهایی که به مدیتیشن کمک می‌کند. تنفس عمیق و درست است. هرچقدر آرامش و تمرکز شما بیشتر باشد، به نتایج بهتر و دقیق‌تری می‌رسید. همچنین فعالیت‌هایی نیز وجود دارند که می‌توانند برای شما حکم مدیتیشن داشته باشند. مانند سفر به طبیعیت، پرورش گل، موزه گردی، انجام فعالیت‌های هنری مانند نقاشی کردن، گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش به شما آرامش و حس خوب خواهند داد. تمرین‌های زیادی برای رسیدن به خودآگاهی وجود دارد، اما در این قسمت از مقاله سعی کردیم 4 تا از موثرترین تمرین‌هایی که برای رسیدن به خودآگاهی وجود دارد، گفتیم تا بتوانید به خودآگاهی برسید. و انعطاف و سازگاری بیشتری در خود ایجاد کنید.

موانع خودآگاهی

برای رسیدن به مهارت خودآگاهی موانعی وجود دارد که قرار است در این قسمت مقاله به آن‌ها اشاره کنیم.

1.توقع بیش از حد نداشته باشید:

شاید برای شما سوال شود که چگونه می‌توان فهمید توقعات شما اندازه است و یا بیش از حد انتظار شما است؟ ببینید در موقعیتی که قرار دارید، توقعی که دارید طبیعی و به جا است و یا فقط به نفع شما و خواسته‌هایتان است.؟ اگر شما می‌خواهید بدون تلاش کردن، و برداشتن قدمی به موفقیت برسید. این یک توقع بی‌جا است. همچنین باید ببینید تلاش‌های شما با انتظارتان همخوانی دارد و یا خیر. اگر شما از خودتان توقع بیجا داشته باشید، دچار احساس خستگی و استرس می‌شوید که این اصلا خوب نیست.

2.کمال‌طلبی

افرادی که دچار کمال طلبی افراطی می‌شوند، بسیار در زندگی اذیت خواهند شد، زیرا این افراد همه چیز را به صورت عالی می‌خواهند و گاهی به خاطر همین کمال طلبی تا شرایط به صورت عالی نباشد اقدامی نخواهند کرد. به همین علت فرد به جای اینکه در مسیر موفقیت حرکت کند، صبر می‌کند تا به شرایط عالی برسد و به همین علت ایست می‌کند. و این ایست احساسی در فرد ایجاد خواهد کرد.

3.غرورها

غرور با اعتماد به نفس بسیار متفاوت هستند، اما گاهی افراد فکر می‌‎کنند اگر فردی اعتماد به نفس دارد پس مغرور است. اما غرور یک حس منفی است که می‌تواند انسان‌ها را آسیب‌پذیر کند. شاید بتوان گفت که غرور انواع مختلفی دارد، به طور مثال کسی که فکر می‌کند تحت هر شرایطی به تنهایی قادر به حل مشکلات است؛ این فرد دچار غرور عقلی شده است. به طور حتم شما با افرادی برخورد کرده‌اید که خودشان را مهم‌ترین و بزرگ‌ترین انسان می‌دانند، این افراد دچار غرور خود بزرگ‌بینی هستند. یک سری از افراد هستند که فکر می‌کنند، تمامی افراد عاشق و شیفته‌ی آن‌ها هستند و همچنین افرادی که هر نوع کار و تکلیفی را بد می‌دانند و حس می‌کنند هیچ شخصی نمی‌تواند و نباید به آن‌ها دستور دهد. تمامی مواردی که در بالا ذکر شد نشان دهنده غرور است که معایب زیادی نیز دارد.

3 عامل مؤثر در دستیابی این مهارت 

برای رسیدن به خودآگاهی عوامل زیادی هستند که کمک می‌کنند تا شما به مهارت خودآگاهی برسید. در این قسمت از مقاله به 3 عامل از موثرترین عوامل در زمینه مهارت خودآگاهی صحبت خواهیم کرد.

۱. خودتان را بپذیرید.

همه ما نقاط مثبت و منفی داریم و این مسئله فقط برای ما نیست و باید بدانیم همه افراد ویژگی‌های مثبت و منفی دارد، و اگر شما این مسئله را بپذیرید دیگر خودتان را برای داشتن ویژگی‌های منفی سرزنش نخواهید کرد. خودتان را با تمام نقاط ضعف و قوت بپذیرید و دوست داشته باشید. یکی از موثرترین عوامل برای پذیرش خود این است که تمامی اشتباهات خود را قبول کنید و همچنین بدانید چه نکات مثبت و منفی در شما وجود دارد و سعی کنید تمرکز بیشتری بر نکات مثبت داشته باشید.

۲. افراد را همانطور که هستند بپذیرید.

افراد را با تمامی ویژگی‌های مثبت و منفی که دارند بپذیرید. قرار نیست همه افراد تمام ویژگی‌هایی که شما دوست دارید را داشته باشند. همه ما به علت تفاوت محیط، فرهنگ خانوادگی  شرایط‌های متفاوت زندگی با یکدیگر متفاوت هستیم. به همین علت بهتر است این تفاوت را بپذیریم و با دیگران رابطه دوستانه و خوبی داشته باشیم.

۳. قبول مسئولیت‌ها

سعی کنید مسئولیت‌پذیر باشید. زمانی که شما مسئولیتی را می‌پذیرید، اعتماد به نفس شما بیشتر می‌شود، به همین علت گام مهمی در زمینه خودآگاهی برداشته‌اید. زمانی که شما مسئولیتی را قبول می‌کنید، با نقاط قوت و ضعف خود نیز آشنا می‌شوید. با قبول مسئولیت‌ها، اعتماد به نفس ما افزایش پیدا می‌کند. و همچنین به رسیدن به خودآگاهی کمک خواهد کرد. نقاط قوت و ضعف خود را در این مسئولیت‌ها پیدا خواهید کرد.

کلام آخر

در این مقاله سعی کردیم در ارتباط با خودآگاهی و مراحل و موانع موجود برای دستیابی به خودآگاهی بپردازیم تا بتوانید استفاده کنید. یکی از مهم‌ترین مراحل رسیدن به خودآگاهی ارزیابی خودمان است که این کار نیازمند یک زمان طولانی است. سعی کنید هر روز زمانی را برای ارزیابی خودتان در نظر بگیرید. شما به شناخت کاملی از خودتان رسیده‌اید یا خیر؟تا به حال برای شناخت خودتان قدم برداشته‌اید. داخل نظرات از تجربیات خود و مزیت‌های خودآگاهی بنویسید.